De wet DBA uitgelegd: Hoe heeft deze wet invloed op mij als zzp'er?

De wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is bedoeld om zzp’ers en opdrachtgevers duidelijkheid te geven over de aard en structuur van mogelijke arbeidsrelaties. In dit artikel bespreken we het belang van de Wet DBA en hoe deze wet werkt. Daarnaast vertellen we je meer over de verplichtingen die zowel zzp’ers als opdrachtgevers dienen na te leven in het aangaan van een arbeidsrelatie als opdrachtnemer en opdrachtgever.

Waarom de wet DBA?

De wet DBA werd in 2016 geïntroduceerd als vervanger van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). De VAR bood zzp’ers toentertijd de mogelijkheid om hun status als zelfstandige aan te tonen via een zogenoemde VAR-wuo verklaring: Deze regeling gaf zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers de verantwoordelijkheid om de aard van hun werkrelatie aan te geven bij de Belastingdienst. Deze oude regelgeving liet echter ruimte voor mogelijke 'schijnzelfstandigheid' onder freelancers. De regelgeving gaf partijen mogelijkheden om misbruik te maken van fiscale voordelen die loondienst bood ten opzichte van zelfstandig ondernemerschap.

Vanaf 2016 tot heden dienen opdrachtgevers en opdrachtnemers daarom de Wet DBA te hanteren. Via een door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten, is het voor beide partijen nu mogelijk om zekerheid te verkrijgen omtrent hun arbeidsrelatie. Het voornaamste doel van de Wet DBA is het tegengaan van schijnzelfstandigheid, door heldere criteria vast te stellen die het onderscheid tussen zelfstandig ondernemerschap en een dienstverband duidelijk markeren.

Hoe werkt de wet DBA?

De Wet DBA vereist dat opdrachtgevers en zzp'ers een modelovereenkomst opstellen om hun samenwerking binnen een opdracht of project te beschrijven. Deze overeenkomsten dienen de aard van de relatie te verduidelijken en moeten aantonen dat er geen sprake is van een verborgen dienstverband. Wordt er gewerkt in een werkgever-werknemer relatie, of is er sprake van zelfstandig ondernemerschap met een opdrachtgever? Na het invullen van een dergelijke modelovereenkomst, beoordeelt de Belastingdienst deze om vast te stellen of de freelancer daadwerkelijk als zelfstandige kan worden beschouwd.

De modelovereenkomst

Het is als freelancer belangrijk om de modelovereenkomst zorgvuldig in te vullen: Deze overeenkomst biedt immers inzicht in de aard van de werkrelatie en maakt duidelijk dat er geen sprake is van een dienstverband tussen werknemer en werkgever. Het is zaak om dit dienstverband samen met je opdrachtgever te bepalen. Afhankelijk van jouw situatie heeft de belastingdienst een specifieke modelovereenkomst uitgewerkt. Schrijf jij je in op één van onze opdrachten? Dan zorgt onze contractmanager, afhankelijk van de arbeidsrelatie voor een passende overeenkomst.

De wet DBA in praktijk

Volgens de Belastingdienst is er sprake van loondienst op het moment dat er aan alle drie de volgende kenmerken wordt voldaan:

1. de mogelijkheid tot werkgeversgezag

Als professional die als zelfstandige uitvoering geeft aan een opdracht dien je een zekere mate van zelfstandigheid en vrijheid te hebben. Je dient de opdracht naar eigen inzicht uit te voeren, zonder dat een opdrachtgever direct toezicht uitoefent over de manier waarop jij werk levert.

Om erachter te komen of je onder het gezag van een (eind)opdrachtgever actief bent, stel jezelf de volgende vragen:

• Kan de (eind)opdrachtgever bepalen hoe, wanneer, waar en met wie je aan de opdracht werkt?

• Kan de (eind)opdrachtgever bepalen hoeveel uur of hoeveel dagen per week je aan jouw opdracht werkt?

• Als je met anderen moet samenwerken, kan jouw opdrachtgever zich dan bemoeien met die samenwerking?

• Als je hetzelfde werk doet als werknemers van jouw (eind)opdrachtgever: kan jouw (eind)opdrachtgever jou dezelfde aanwijzingen en instructies geven als de werknemers?

Is het antwoord 1 of meer keer 'Ja', dan is dat een sterke aanwijzing voor een gezagsverhouding.

2. de verplichting tot het leveren van (persoonlijke) arbeid

Dit kenmerk houdt in dat een opdrachtgever jou als opdrachtnemer moet kunnen vervangen door een andere persoon met vergelijkbare vaardigheden, kwalificaties en competenties. Als de opdrachtgever deze vrijheid heeft om jou te vervangen, wordt dit beschouwd als een aanwijzing dat de arbeidsrelatie meer opdrachtgever-opdrachtnemer gericht is dan op werkgever-werknemer. De opdrachtgever heeft geen sterke afhankelijkheid van jou en zou het werk ook door een ander kunnen laten uitvoeren.

3. de verplichting de verrichte arbeid te belonen

Met dit kenmerk wordt bedoeld dat een zelfstandige (zzp'er of freelancer) geen recht heeft op doorbetaling tijdens ziekte en vakanties, of als er geen werkzaamheden zijn verricht.

Onze Opdracht Adviseurs staan voor u klaar met de juiste (model)overeenkomsten, rekening houdend met de Wet DBA.

Nog belangrijker dan het sluiten van een modelovereenkomst is echter, dat de afspraken in de praktijk worden nageleefd. Uiteindelijk is naleving van de afspraken in de modelovereenkomst bij een controle van de Belastinginspecteur doorslaggevend bij de bepaling of er sprake is van zelfstandigheid of van loondienst.

Hoewel wij de uiterste zorg hebben besteed aan de inhoud van dit artikel, aanvaarden wij geen enkele aansprakelijkheid voor onvolledigheid of onjuistheid noch voor de gevolgen daarvan.