EBN N.V. (Energie Beheer Nederland) is een staatsdeelneming waarvan alle aandelen in handen zijn van de Nederlandse Staat. Het bedrijf werd opgericht om de belangen van de Staat te behartigen in de aardgas- en olieproductie in Nederland. In de afgelopen jaren heeft EBN zijn rol aanzienlijk verbreed: van fossiele energie naar een actieve positie binnen de energietransitie. De organisatie werkt aan projecten op het gebied van aardgas, CO2-opslag, aardwarmte, waterstof en duurzame warmtesystemen.

Kernactiviteiten

1. Aardgaswinning, -opslag en -beheer
EBN is betrokken bij vrijwel alle grote gasvelden in Nederland en bij de infrastructuur zoals leidingen en gasopslagen. Namens de Staat houdt EBN belangen in deze projecten en ziet toe op een verantwoord beheer van de natuurlijke hulpbronnen. Tegelijkertijd onderzoekt het bedrijf hoe bestaande gasinfrastructuur kan worden ingezet voor duurzame alternatieven zoals groen gas en waterstof.

2. CO2-transport en -opslag (CCS)
EBN speelt een sleutelrol in de ontwikkeling van projecten voor CO2-opslag, zoals Porthos. Hierbij wordt industriële CO2 opgevangen, getransporteerd en veilig opgeslagen in lege gasvelden onder de Noordzee. Deze initiatieven moeten bijdragen aan de vermindering van de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen.

3. Warmtetransitie en aardwarmte
EBN ziet warmte als een belangrijk onderdeel van de toekomstige energievoorziening. Het bedrijf participeert in de ontwikkeling van collectieve warmtenetten en lokale warmtebronnen, waaronder geothermie. EBN werkt daarbij aan de rol van “Nationale Deelneming Warmte”, waarmee het namens de Staat kan deelnemen aan warmtenetprojecten. Belangrijke aandachtspunten zijn de financierbaarheid, betaalbaarheid en publieke acceptatie van deze systemen.

4. Kennis, data en advies
Naast investeringen en participaties beheert EBN geologische en technische data over de Nederlandse ondergrond. Deze kennis is essentieel voor onderzoek en beleid rond energie en mijnbouw. Ook adviseert EBN de overheid over de inzet van de ondergrond, de energietransitie en toekomstig gebruik van bestaande infrastructuur.

Financiële en strategische aspecten

EBN draagt jaarlijks fors bij aan de Rijksbegroting via dividenduitkeringen, die in sommige jaren boven een miljard euro uitkwamen. Nu de aardgaswinning in Nederland sterk wordt afgebouwd, verwacht het bedrijf dat de opbrengsten op termijn zullen dalen. Daarom richt EBN zich steeds meer op nieuwe markten, waaronder warmte en duurzame energie. De organisatie ontwikkelt zich tot een breder publiek energiebedrijf met een centrale rol in de transitie naar een klimaatneutrale toekomst.

Uitdagingen

EBN bevindt zich in een complexe positie tussen haar historische rol in fossiele brandstoffen en haar toekomstvisie gericht op duurzame energie. Belangrijke uitdagingen zijn het waarborgen van publieke steun, het realiseren van rendabele projecten in de warmtemarkt en het veilig uitvoeren van CO2-opslag. Ook moet het bedrijf voortdurend de balans vinden tussen commerciële efficiëntie en publieke verantwoording.